Οι Εύζωνοι (στην καθομιλουμένη και "Εύζωνες", από το αρχαιοελληνικό επίθετο "εύζωνος" < ευ + ζώνη = ο καλά ζωσμένος) είναι επίλεκτοι στρατιώτες του ελληνικού στρατού, ευρύτερα γνωστοί ως τσολιάδες.
Η λέξη χάνεται για πολλά χρόνια και πρωτοπαρουσιάζεται το 1824, όταν δημιουργείται ο τακτικός ελληνικός στρατός. Τότε συγκροτείται και ένα Τάγμα Πεζικού αποτελούμενο από έξι λόχους, εκ των οποίων ο ένας ονομαζόταν Λόχος Ευζώνων.
Η φουστανέλα, μετεξέλιξη του αρχαίου ελληνικού χιτώνα, γίνεται στοιχείο της πολεμικής στολής των ελληνικών πληθυσμών σε όλη την Βαλκανική. Η στολή των πρώτων Ευζώνων ήταν εκείνη του αγωνιστή του 1821, διέθετε λευκή φουστανέλα, φέρμελη (χιτώνιο) και κόκκινο φάριο (φέσι) με μία μαύρη φούντα.
Τα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’ καθιερώθηκε η ελληνική στρατιωτική στολή, λευκή φουστανέλα (με 150 πτυχές), φέρμελη (λευκό μάλλινο ύφασμα με μπλε σκούρα κεντήματα και άρραφα μανίκια), πουκάμισο λευκό με φαρδιά μανίκια, ζώνη από βαμβακερό ύφασμα με λευκές και γαλάζιες ρίγες κόκκινο φάριο με μαύρη μεταξωτή φούντα, περικνημίδες και στρατιωτικά τσαρούχια από καφέ δέρμα με μαύρη φούντα και ειδικά καρφιά για το βάδισμα σε ορεινά εδάφη.
Σημαντικές αλλαγές επήλθαν το 1908, όταν η ενδυμασία των Ευζώνων γίνεται χακί, όπως και όλων των στρατιωτών, ώστε να μην γίνονται εύκολος στόχος των αντιπάλων. Χακί χλαίνη (ντουλαμάς) προστέθηκε πάνω από την κλασική ευζωνική στολή και το φάριο ήταν επίσης χακί με μακριά μαύρη φούντα.
Από το 1914 άρχισε να φοριέται από την Ανακτορική Φρουρά ο μπλε ντουλαμάς, ήταν το καθημερινό ένδυμα των Ευζώνων, εκτός από τις Κυριακές και τις Εθνικές Γιορτές καθώς τότε φορούσαν λευκή φουστανέλα και τυποποιημένη φέρμελη με εξαιρετικά κεντήματα.
Μετά το 1940 τη δράση των Ευζώνων ανέλαβαν οι καταδρομείς. Έτσι οι Εύζωνοι φρουρούσαν πλέον τα Ανάκτορα και ήταν παρόντες σε σκοπιές στα σύνορα. Την ευζωνική στολή φορούσαν οι Εύζωνοι της Βασιλικής Φρουράς, η οποία από το 1974 έγινε Προεδρική Φρουρά.
Η κατασκευή των στολών των Ευζώνων απαιτεί μεγάλη τέχνη, εξειδίκευση και το κόστος τους είναι μεγάλο λόγω της ποιότητας και της σπανιότητας των υλικών και του μεγάλου χρόνου που απαιτείται.
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός συμβολισμών που αποδίδονται στα χαρακτηριστικά της ευζωνικής στολής. Για παράδειγμα, ο αριθμός των δίπλων της φουστανέλας φημολογείται πως είναι ίσος με τη διάρκεια (σε έτη) της περιόδου της Τουρκοκρατίας, δηλαδή 400. Παρ' όλ' αυτά, οι φουστανέλες που φέρουν στις μέρες μας οι Εύζωνοι σπάνια έχουν ακριβώς 400 δίπλες.
Τα καθήκοντα των Ευζώνων
Οι Εύζωνοι είναι κληρωτοί στρατεύσιμοι οπλίτες, οι οποίοι επιλέγονται για να υπηρετήσουν στην Προεδρική Φρουρά βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, στα οποία περιλαμβάνονται χαρακτήρας, ήθος και πίστη στην αποστολή του Ευζώνου.
Εκτελούν τιμητική φρουρά καθ΄όλο το 24ωρο με βάρδιες μιας ώρας στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, στο Προεδρικό Μέγαρο και στην Πύλη του Στρατοπέδου της Προεδρικής Φρουράς, κατά την επίσημη έπαρση και υποστολή της Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, αποδίδουν τιμές στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σε αρχηγούς ξένων κρατών ή αντιπροσώπους τους και συμμετέχουν σε εορταστικές και εθνικές εκδηλώσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό.
Οι Κρήτες Εύζωνοι εκτελούν ευζωνική υπηρεσία στο εσωτερικό του Προεδρικού Μεγάρου κατά τις διάφορες επίσημες εκδηλώσεις και τρεις παίρνουν μέρος στην Κυριακάτικη Αλλαγή Φρουράς, ενώ οι Πόντιοι Εύζωνοι, οι Βρακοφόροι του Αιγαίου Αρχιπελάγους και οι Θρακιώτες λαμβάνουν μέρος σε ειδικές τελετές.
Η επίσημη τελετή της Αλλαγής Φρουράς στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, στην πλατεία Συντάγματος μπροστά από το Κοινοβούλιο γίνεται κάθε Κυριακή, στις 11.00 το πρωί. Πραγματοποιείται παρέλαση από το στρατόπεδο της Προεδρικής Φρουράς μέχρι το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη με τη μπάντα Στρατιωτικής Μουσικής την πολεμική σημαία της Προεδρικής Φρουράς να προηγούνται. Είναι μία τελετή που εντυπωσιάζει Έλληνες και ξένους τουρίστες.
https://www.amna.gr/macedonia/article/560306/Oi-Euzonoi-I-istoria--i-endumasia--o-oplismos-kai-i-drasi-tous-
https://el.wikipedia.org/wiki/Εύζωνες